Trường THPT Đỗ Đăng Tuyển
| HĐ của GV |
HĐ của HS | Nội dung,yêu cầu cần đạt |
| - GV giao nhiệm vụ: Chiếu một đoạn bài giảng mẫu phân tích về Phong cách nghệ thuật của Tố Hữu qua đoạn trích Việt Bắc .(nếu có) GV nhận xét,chốt ý |
HS xem, cảm nhận (nếu có) | Phong cách nghệ thuật của Tố Hữu qua đoạn trích Việt Bắc |
| Hoạt động của GV | Hoạt động của HS | Nội dung,yêu cầu cần đạt |
| Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ: nhắc lại phạm vi kiến thức về bài Việt Bắc. Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ học tập: HS làm việc cá nhân, cặp đôi Bước 3: Báo cáo kết quả: HS trình bày kiến thức Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ và chốt kiến thức: GV trực tiếp phân tích, nhận xét, đánh giá |
HS trả lời cá nhân | I. Kiến thức lí thuyết đã học: Đọc hiểu văn bản gồm - Tìm hiểu chung về tác giả - Khái quát hoàn cảnh sáng tác, xuất xứ - Giá trị nội dung - Giá trị nghệ thuật - Ý nghĩa văn bản |
| HĐ của GV |
HĐ của HS |
Nội dung,yêu cầu cần đạt |
| Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ : GV giao bài luyện tập Bàn về bài thơ Việt Bắc của Tố Hữu, có ý kiến cho rằng: “ Bài thơ mang vẻ đẹp truyền thống của thi ca”. Ý kiến khác lại cho rằng: “ Bài thơ mang hơi thở của thời đại cách mạng”. Từ những hiểu biết của mình về đoạn thơ sau, anh/chị hãy bình luận hai ý kiến trên. “ Ta về, mình có nhớ ta Ta về, ta nhớ những hoa cùng người. …Nhớ ai tiếng hát ân tình thủy chung.” ( Việt Bắc – Tố Hữu, Ngữ văn 12) Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ học tập: Bước 3: Báo cáo kết quả Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ: GV nhận xét, đánh giá bằng điểm số -GV nhận xét, đánh giá điểm |
Cho HS thảo luận nhóm và thuyết trình trên lớp. Nhóm khác nhận xét, bổ sung | II. Luyện tập 1.Giải thích ý kiến - Ý kiến thứ nhất: là bài thơ đã kế thừa, phát huy những nét đẹp của nền thi ca cổ điển và thi ca dân tộc ở cả phương diện nội dung và hình thức. Ý kiến đã nhìn nhận nét đặc sắc của hồn thơ Tố Hữu: đậm đà hồn dân tộc. - Ý kiến thứ hai: + nội dung cảm xúc của bài thơ mang làn gió của thời đại mới – phản ánh hiện thực đất nước, con người Việt Nam trong những năm kháng chiến chống Pháp. +Hình thức nghệ thuật cũng hòa chung với vẻ đẹp của thi ca cách mạng.Ý kiến đã khẳng định thơ Tố Hữu là thơ hiện đại. 2. Bình luận 2 ý kiến - Hai ý kiến là hai cách nhìn nhận tưởng như đối lập nhau nhưng không loại trừ nhau mà có mối quan hệ bổ sung để góp phần đánh giá toàn diện về vẻ đẹp của thi phẩm. - Bài thơ vừa mang vẻ đẹp của thời đại cách mạng vừa kế thừa vẻ đẹp của thơ ca truyền thống. - Đoạn thơ “Ta về….thủy chung” nằm ở phần giữa bài thơ Việt Bắc, nhà thơ đã hóa thân vào lời người ra đi để trao gửi tâm tình với người ở lại. 3. Phân tích, chứng minh 2 ý kiến a. Đoạn thơ mang vẻ đẹp của thi ca truyền thống -Nội dung: + Đoạn thơ là lời của người kháng chiến về xuôi nhắn gửi với người ở lại – đồng bào chiến khu Việt Bắc với tình cảm thủy chung tha thiết, nỗi nhớ không nguôi về thiên nhiên và con người Việt Bắc ( Ta về, mình có nhớ ta/ Ta về, ta nhớ những hoa cùng người). Tái hiện tình cảm, nỗi nhớ đó, Tố Hữu một lần nữa khắc sâu thêm ân tình, ân nghĩa của con người cách mạng, cũng là đạo lí uống nước nhớ nguồn – vốn là vẻ đẹp truyền thống của dân tộc. + đoạn thơ đã vẽ ra bức tranh Xuân – Hạ -Thu – Đông là bức tranh tứ thời đã đi vào hội họa phương Đông và thơ ca dân tộc như Truyện Kiều – Nguyễn Du, Chinh Phụ Ngâm của Đặng Trần Côn – Đoàn Thị Điểm... trở thành những nét đẹp có tính mẫu mực cổ điển. - Hình thức nghệ thuật: + Thể thơ: lục bát dân tộc, sử dụng cặp đại từ mình – ta thường xuất hiện trong thơ ca dân gian, ngôn ngữ bình dị, trong sáng gợi cảm, đậm đà hồn dân tộc. + Kết cấu: Đoạn thơ có sự đăng đối, hài hòa về câu chữ:câu lục khắc họa về thiên nhiên song hành cân xứng một câu bát khắc họa vẻ đẹp con người. + Bút pháp chấm phá: mỗi bức họa từng mùa, nhà thơ chỉ chọn một đôi hình ảnh nhưng đã ghi lại linh hồn rất riêng của thiên nhiên và conngười Việt Bắc. Cùng với bút pháp là thi liệu cổ xưa đã từng đi về rất nhiều trong thơ ca cổ là hình ảnh trăng, hoa... b. Đoạn thơ mang hơi thở của thời đại cách mạng: thể hiện vẻ đẹp của quê hương Việt Bắc trong những năm kháng chiến chống Pháp và vẻ đẹp của con người lao động mới trong công cuộc dựng xây đất nước. Đoạn thơ tràn đầy niềm tin tưởng ngợi ca, lạc quan cách mạng - Bức tranh mùa đông + Hội họa phương Đông thường bắt đầu bức tranh tứ thời ở mùa xuân nhưng Tố Hữu chọn bức tranh mùa đông để mở đầu cho vẻ đẹp quê hương cách mạng. Bởi bài thơ được sáng tác vào tháng 10 – 1954, cũng là mùa đông đầu tiên của đất nước sau ngày độc lập, vì thế bức tranh mùa đông hiện lên rất chân thực, mang đậm hơi thở của thời đại mới. + Mùa đông không tái tê, ảm đảm như thơ xưa mà ấm nóng, tươi tắn sắc màu: rừng xanh, hoa chuối đỏ tươi + Người đi rừng cũng khác với thơ xưa, không lẻ loi, nhỏ bé mà đứng trên đèo cao lộng gió với tư thế khỏe khoắn, lấp lánh nắng ánh...trở thành hình tượng trung tâm của núi rừng. - Bức tranh mùa xuân + Tố Hữu góp vào gia tài thi liệu của mùa xuân một sắc riêng của Việt Bắc: hoa mơ trắng với một không gian thoáng rộng, sáng bừng lên một màu tinh khôi thanh khiết. + Người đan nón: chuốt từng sợi giang gợi vẻ đẹp cần mẫn, miệt mài, nhẹ nhàng khéo léo mà cũng đầy trân trọng, nâng niu. Những động tác của họ nhịp nhàng, uyển chuyển như một vũ điệu mùa xuân. - Bức tranh mùa hè + Núi rừng Việt Bắc vang lên dàn đồng ca mùa hạ: đó là tiếng ve kêu thật quen thuộc, bình dị, trẻ trung. Tiếng ve ấy làm cho rừng phách đổ vàng tạo cảnh tràn trề sức sống. + Cùng với cái tươi trẻ của âm thanh và sắc màu, hình ảnh con người cũng rất đỗi trẻ trung - cô em gái hái măng một mình trong rừng mà không gợi cảm giác lẻ loi, lầm lũi. - Bức tranh mùa thu + Trăng thu: “rọi hòa bình” với ánh sáng mạnh, luồng sáng khỏe mang lại cảnh trí thanh bình, yên ả . Tuy là thi liệu cũ, Tố Hữu vẫn diễn tả cái nhìn rất mới: cái nhìn tươi tắn, khỏe khoắn của con người cách mạng +Tiếng hát ân tình thủy chung của “ Ai” vang vọng. – của những con người Việt Bắc chăm chỉ, cần cù, tràn đầy tinh thần lạc quan. Cũng có thể là chủ thể trữ tình cất lên lời ân tình thủy chung với Việt Bắc, với cách mạng, với quê hương xứ sở. 5. Đánh giá chung - Bức tranh tứ bình không chỉ vẽ lên hình ảnh một quê hương cách mạng tươi sáng, căng tràn sức sống, ấm áp sắc màu mà còn khắc họa được bức chân dung con người mới, con người kháng chiến trong công cuộc dựng xây, kiến thiết đất nước. Đoạn thơ chan chứa niềm tin, niềm tự hào, lạc quan của nhà thơ cách mạng. - Mới mẻ nhưng cũng rất truyền thống. Với kết cấu cổ điển, thể thơ lục bát, đoạn thơ là khúc hát ân tình, ân nghĩa, lời thơ gần gũi, đi vào lòng người muôn thế hệ, trở thành điệu hồn chung của dân tộc. |
| Hoạt động của GV | Hoạt động của HS | Nội dung,yêu cầu cần đạt |
| -Yêu cầu HS : Phân tích những biểu hiện của tính dân tộc trong bài thơ Việt Bắc? -GV nhận xét, đánh giá điểm |
-HS làm việc cá nhân trình bày Tính dân tộc trong bài thơ Việt Bắc được thể hiện sinh động phong phú qua 2 phương diện nội dung và nghệ thuật, đặc biệt ở tình cảm của nhân vật trữ tình. |
*Gợi ý trả lời: a)Về nội dung. -Viết về cuộc kháng chiến chống P gian khổ, trường kì mà rất đỗi anh hùng của dân tộc. -Thế giới hình ảnh thiên nhiên và con người đậm màu sắc dân tộc. -Tình nghĩa của nhân dân VB với cách mạng và kháng chiến là tình cảm cách mạng sâu đậm, tiếp nối mạch nguồn của tình cảm yêu nước ân tình thuỷ chung vốn là truyền thống lâu bền cảu dân tộc. b)Về nghệ thuật. -Thể thơ lục bát truyền thống rất quen thuộc -Lối kết cấu theo lối đối đáp trong ca dao dân ca truyền thống được vận dụng -Bài thơ sử dụng bftt (so sánh, ẩn dụ, ước lệ...) được sử dụng nhuần nhuyễn, tạo nên phong vị dân gian và tính chất cổ điển. -Giọng thơ ngọt ngào tâm tình, cách xưng hô mình –ta quen thuộc trong ca dao khiến bài thơ như 1 bản tình ca về lòng thuỷ chung son sắt của người cách mạng với nhân dân Việt Bắc. |
| Hoạt động của GV | Hoạt động của HS | Nội dung,yêu cầu cần đạt |
| Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ : GV giao nhiệm vụ: Cảm nhận tính sử thi của đoạn thơ: “Những đường VB của ta ......................................... Đèn pha bật sáng như ngày mai lên.” Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ học tập: HS đánh giá. Bước 3: Báo cáo kết quả: Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ: GV nhận xét tuyên dương một vài bài tiêu biểu. |
HS làm việc cá nhân ,trình bày. | *Gợi ý trả lời. Đoạn thơ là bức tranh ra trận của dân tộc ta trong kháng chiến chống Pháp đầy khí thế, rất hùng tráng. -Ngôn ngữ, hình ảnh , giọng điệu thấm đượm màu sắc sử thi. Những động từ mạnh , các hình ảnh cường điệu, phóng đại tái hiện khung cảnh hào hùng của chiến khu VB. -Hình ảnh đoàn quân đi rất đẹp. Đẹp ở sự trùng trùng điệp điệp, ở sự giản gị “mũ nan”. -Sức mạnh phi thường của nhân dân “dân công...lửa bay” -Ánh sáng của đèn pha cũng là ánh sáng của nhiệt tình cách mạng, cảu 1 tương lai tươi đẹp đang tới gần. |
Tác giả: Trinh Mai Thị Tuyết Trinh
Ý kiến bạn đọc
